Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne

Metoda ta wspomaga rozwój, wyrównuje opóźnienia w sferze emocjonalnej i społecznej. Uczy współdziałania z partnerem, pozytywnego wykorzystania nagromadzonej energii, wykorzystania siły, koncentrowania się na wykonywanym zadaniu. Wyzwala wśród uczestników wiele radości, śmiechu. Jest metodą uniwersalną.

Zdaniem autorki metody: „wszystkie dzieci mają dwie podstawowe potrzeby: pragną czuć się dobrze we własnym ciele (jak w domu), czyli umieć w pełni nad nim zapanować, po drugie odczuwają potrzebę nawiązywania kontaktów z innymi. Zaspokojenie tych potrzeb- dobry kontakt z samym sobą i z innymi ludźmi- jest możliwy dzięki dobremu nauczaniu ruchu”

Weronika Sherborne w metodzie „Ruch Rozwijający” wyróżnia ćwiczenia, które wspomagają rozwój dziecka. Należą do nich:

ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała,
ćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa w otoczeniu,
ćwiczenia ułatwiające nawiązanie kontaktu i współpracy z partnerem i grupą,
ćwiczenia twórcze.

Ćwiczenia w/w można stosować w różnych formach:

zajęcia indywidualne,
zajęcia w parach,
zajęcia dla całej grupy.

Ćwiczenia stosowane w tej metodzie opierają się na doświadczeniach ruchowych, intensywności i ciągłości doświadczeń. Mają one szczególne znaczenie dla rozwoju wszystkich dzieci, a szczególnie dla dzieci z zaburzeniami w sferze ruchowej, emocjonalnej
i społecznej. W metodzie ruchu rozwijającego wykorzystuje się dotyk, ruch, ćwiczenia świadomości ciała i przestrzeni oraz wzajemne relacje
relacje „Z”, relacje „Przeciwko”, relacje „Razem”).

ŚWIADOMOŚĆ CIAŁA I PRZESTRZENI (wg M. Bogdanowicz)

Obejmuje ćwiczenia prowadzące do poznania własnego ciała (świadomość ciała)
oraz ćwiczenia pomagające zdobyć pewność siebie i budować poczucie bezpieczeństwa
w otoczeniu ( świadomość przestrzeni).

PRZYKŁADY ĆWICZEŃ PROWADZĄCYCH DO POZNANIA WŁASNEGO CIAŁA wg Sherborne

1. Wyczuwanie brzucha, pleców, pośladków:

– leżenie na plecach, – leżenie na brzuchu, – ślizganie się w kółko na brzuchu, to samo na plecach, – siedząc- przyciąganie kolejno nóg (ręce oparte wzdłuż boków), – siedząc- kręcenie się w kółko na pośladkach, bezpieczny przewrót na plecy (dzieci kręcąc się same przewracają się bezpiecznie na plecy), – siedząc- przyciąganie głowy, rozprostowywanie się do pozycji leżącej, – czołganie się na brzuchu do przodu, z wyciąganiem i zginaniem na przemian rąk
i nóg, – czołganie się na plecach do przodu z wyciąganiem i zginaniem na przemian rąk i nóg, – pełzanie ze złączonymi nogami do przodu i tyłu’ – przesuwanie się na pośladkach do przodu i tyłu ( nogi zgięte w kolanach ręce obejmują kolana).

2. Wyczuwanie nóg i rąk. Wyczuwanie kolan w pozycji siedzącej: – podciąganie kolan do siadu skulonego, – pchanie kolan do siadu prostego (pokonując opór), – w siadzie prostym- rozcieranie, masowanie i poklepywanie kolan, – maszerowanie i bieganie z podnoszeniem wysoko kolan, – bieganie z uderzaniem stopami o pośladki, o piłkę. Wyczuwanie nóg
(w ruchu): – chodzenie, bieganie na „sztywnych” nogach (jak roboty, jak lalki nakręcane, – chodzenie na „gumowych” nogach, – chodzenie na palcach, piętach, zewnętrznych krawędziach stopy, wewnętrznych.

Wyczuwanie nóg- siedząc (nogi wyprostowane): – dotykanie palcami stóp podłogi,
– uderzanie o podłogę piętami, – uderzanie o podłogę całą stopą, (szybko i wolno). Wyczuwanie łokci- siedząc (kolana zgięte): – dotykanie łokciami kolan, – dotykanie prawym łokciem lewego kolana i odwrotnie (ruchy naprzemienne).
Wyczuwanie twarzy- siedzenie w kole: – wytrzeszczanie oczu („duże oczy”), mrużenie oczu, – zabawne miny. Wyczuwanie całego ciała: – leżenie na plecach, – turlanie się (mięśnie naprężone i rozluźnione), – leżenie z rękami wzdłuż ciała ( napinanie i rozluźnianie mięśni).

PRZYKŁADY ĆWICZEŃ POZWALAJĄCE ZDOBYĆ PEWNOŚĆ SIEBIE
I POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA W OTOCZENIU wg Sherborne

Wszystkie ćwiczenia dotyczące wyczuwania brzucha, pleców, pośladków, całego ciała sprawiają, że dzieci zaczynają czuć się bezpieczniej w otoczeniu. Stosuje się następujące ćwiczenia: – ćwiczenia indywidualne (leżenie na plecach, na brzuchu jako odpoczynek, – ćwiczenia w parach: jedna osoba robi „mostek”, a druga obchodzi ją na czworakach, przechodzi pod, przez, nad, dookoła, – ćwiczenia w grupie: grupa tworzy „tunel”- pozostałe dziecko czołga się pod tunelem na plecach, brzuchu itp.; grupa leży na brzuchu w rzędzie,
a dziecko pełza po pośladkach wszystkich dzieci. Wykonywanie tych ćwiczeń pozwala nauczyć się współpracy w grupie, czekania na swoją kolej.

ROZWIJANIE WZAJEMNYCH KONTAKTÓW:

RELACJE „Z”- określają funkcjonowanie dziecka w relacjach opiekuńczych z silnym
i aktywnym partnerem, dają możliwość przeżycia wspólnego wysiłku fizycznego, rozwijają
i uczą koncentracji, zwracania na siebie uwagi. Są dobrą zabawą, której towarzyszy śmiech, okrzyki. Wydostają się z dziecka nagromadzone emocje i znikają napięcia. (za W Sherborne
i M. Bogdanowicz). RELACJE „PRZECIW”- określają funkcjonowanie dziecka w relacjach
z partnerem lub innym dzieckiem, polegające na wyrażaniu energii i siły. RELACJE „RAZEM”- określają funkcjonowanie dziecka w relacjach współpracy z partnerem lub innym dzieckiem (za M. Bogdanowicz).

PRZYKŁADY ĆWICZEŃ Ćwiczenia „Z” w parach (partner „aktywny” i partner „bierny”):

– pozycja siedząca: ćwiczący siedzi opierając się plecami o partnera (nogi ugięte
w kolanach): a) pcha plecami partnera, starając się pokonać jego opór (zmiana ról), b) pozycja jak wyżej- kładzenie się na przemian plecami na plecami na partnera z unoszeniem bioder, – ciągnięcie za kostki ćwiczącego, leżącego na brzuchu lub na plecach, – ciągnięcie za przeguby rąk lub łokcie ćwiczącego leżącego na plecach, – kołysanie: pozycja siedząca, tworzenie „fotelika” dla ćwiczącego „pasywnego” i obejmowanie go, łagodnie kołysząc do przodu,
– kołysanie w różnych kierunkach: obejmujemy jedną ręka partnera, drugą opieramy z tyłu
o podłogę, „Opiekujący się” musi cały swój ciężar przenieść na rękę opartą z tyłu, – przyjęcie całego ciężaru partnera: ćwiczący „aktywny” w klęku podpartym, „pasywny” kładzie się dowolnie (na plecach, brzuchu, wzdłuż i w poprzek), „aktywny” porusza się po sali
w różnych kierunkach, – prowadzenie „ślepca”: ćwiczący zamyka oczy i jest oprowadzany (jest to ćwiczenie trudniejsze, niż się wydaje- wymaga zaufania do „przewodnika” raz zdecydowania i pewności siebie osoby aktywnej), – próby utrzymania równowagi i ciężaru ciała: a) ćwiczący, leżąc na plecach (nogi zgięte), podtrzymuje za ręce współćwiczącego leżącego na brzuchu (plecach), b) ćwiczący, leżąc na plecach (nogi podniesione
i wyprostowane), podtrzymuje za ręce współćwiczącego leżącego na jego stopach.
Są to ćwiczenia dość zaawansowane, które przyzwyczajają do kontaktu wzrokowego.
Dla relaksu stosować można: a) masażyki wg poleceń nauczyciela b) słuchanie muzyki relaksacyjnej c) słuchanie kołysanek.

Ćwiczenia „Przeciw” w parach – „Skała”: ćwiczący staje stabilnie w rozkroku podpartym lub siedzi mocno podparty o podłoże; współćwiczący próbuje przesunąć „skałę”, pchając lub ciągnąc w różnych kierunkach (ulubione ćwiczenie dzieci), – „Worek”: to samo ćwiczenie
ze współćwiczącym leżącym na plecach lub brzuchu, a także próbowanie przewrócenia współćwiczącego na drugą stronę, – „Paczka”: dziecko zwija się w kłębek, a współćwiczący usiłuje „rozwiązać paczkę”, ciągnąć za nogi i ręce; „paczka” może zostać podniesiona w górę („nierozwiązana”), co dowodzi dużej koncentracji energii i skupienia na zadaniu (ulubione ćwiczenie dzieci).

Ćwiczenia „Razem”. W parach( obydwaj partnerzy aktywni): – Partnerzy siedzą złączeni plecami, po czym wstają, nie odrywając się od siebie, napierając na siebie plecami tak, aby obydwaj powstali, – Kołysanie się: siedząc przodem do siebie z lekko zgiętymi nogami, ćwiczący trzymają się za ręce lub przeguby; na zmianę kładą się na plecy i są przeciągani przez partnera (ze zmianą ról), – Równowaga: stojąc do siebie twarzą i trzymając się za ręce, ćwiczący odchylają się i przechodzą do siadu, a następnie razem wstają. W grupie:
(uczestniczą trzy lub więcej dzieci) wszyscy pracują razem jako grupa. – trzy osoby: – Kołysanie: dwóch ćwiczących siedzi naprzeciwko, pomiędzy nimi trzeci, kolana lekko ugięte i rozsunięte, ręce wyciągnięte do przodu; ćwiczący w środku jest kołysany na boki przez partnerów; uwaga skupia się na podtrzymywaniu jego głowy i ramion, należy czuwać nad płynnością ruchów. – ćwiczenia skoczne: dwóch współćwiczących wspomaga osobę skaczącą, trzymając ją za dłonie i łokcie, – Huśtanie: dwóch współćwiczących huśta trzeciego partnera, trzymając go za kostki i nadgarstki. Więcej ćwiczących w kole lub na plecach: a) wszyscy przewracają się jednocześnie na przemian na prawy i lewy bok, b) zginanie i prostowanie nóg, c) nie odrywając ramion, zginają ręce w łokciach i próbują połączyć ręce w koło,
d) wykonanie rozety.

Ćwiczenia te uczą koordynacji w grupie, (są dość trudne do wykonania, mobilizują grupę ćwiczącą). Ćwiczenia twórcze: osoba prowadząca zajęcia powinna obserwować swoje dzieci, zachęcać je, ośmielać, chwalić, a wtedy ćwiczenia przekształcą się „ruch twórczy”. Ćwiczenia „twórcze” pozwalają nawiązać i pogłębić stosunki międzyludzkie, dają możliwość uwolnienia się od wewnętrznych napięć, niepokojów. Zdaniem Rudolfa Labana: jeżeli w naszym nauczaniu pomogliśmy w przezwyciężaniu lęków, obaw i osiągnęliśmy poziom swobodnego komunikowania się, to znaczy, że osiągnęliśmy sukces.

Opracowała: Anita Wieloch