Arteterapia – historia
Arteterapia to w wielkim skrócie terapia przez sztukę. Wykrawa ona pewny obszar wiedzy obejmujący nauki medyczne, społeczne i sztuki piękne. Z uwagi na szeroki zakres arteterapii ciężko o jednolitą definicję tej terapii. Jest to przede wszystkim nowa forma działalności z pogranicza psychologii, medycyny, pedagogiki specjalnej i sztuki. Na całym świecie istnieje kilka stowarzyszeń arteterapeutów, stowarzyszenia te mają bardzo istotny merytoryczny wpływ na rozwój i jakoś arteterapii. Są nimi: w Wielkiej Brytanii – Brytyjskie Towarzystwo Arteterapii, w Stanach Zjednoczonych – Amerykańskie Towarzystwo Arteterapeutów, w Kadzie – Kanadyjskie Towarzystwo Arteterapeutów, w Australii – Australijskie i Nowozelandzkie Towarzystwo Arteterapeutów, w Europie – Europejskie Konsorcjum Edukacji w Arteterapii, w Polsce znajduje się kilka stowarzyszeń , natomiast nie ma jednolitej reprezentacji krajowej, a należą do niej: Stowarzyszenie Arteterapeutów Polskich „Kajros”, Towarzystwo Przyjaciół Tworek „Amici di Tworki”, oraz Sekcja Naukowa Arteterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Jedno z Polskich stowarzyszeń „Kajros” cieszy się dużą popularnością. Według Stowarzyszenia Arteterapeutów Polskich „Kajros” arteterapia jest działalnością nastawiona na człowieka i jego środowisko, której celem jest przywrócenie, poprawę lub utrzymanie zdrowia i dobrej jakości życia, która przede wszystkim prowadzona jest przez osobę wykwalifikowaną, a działania te prowadzone są z wykorzystywaniem sztuki w różnych jej formach. Jednym z najważniejszych kierunków arteterapii jest arteterapia analityczna i tutaj należy wymienić kilka nazwisk bez których jej by nie było. Jednym z nich jest kontrowersyjna osoba – Rudolf Steiner(twórca antropozofii), Carl Gustaw Jung, psychiatra i psychoanalityk. Stworzył psychologię analityczną, swoich pacjentów zachęcał do wyrażania skrywanych emocji poprzez malowanie, modelowanie, rysowanie. Kolejne nazwisko, które zasługuję na uwagę to Sihmund Freud. Rozróżnił procesy wtórne od procesów pierwotnych. Do procesów wtórnych zaliczymy myślenie racjonalne, analityczne, werbalne, natomiast do procesów pierwotnych, myślenie symboliczne, wyobrażeniowe i nieświadome. Według Freuda sztuka to forma regresji, czyli odkrywanie tych głębszych dynamizmów w większości proces ten jest na wpół kontrolowany. Donald Winnicott stwierdził potrzebę wprowadzenie trzeciego obszaru ludzkiego doświadczenia, które nie tylko koncentruje się na subiektywnej fantazji lub obiektywnej wiedzy, ale łączy je ze sobą. Nazwał go obszarem doświadczenia kulturowego. Istnieją różne rodzaje arteterapii, taki podział służy porządkowaniu różnych, bardziej szczegółowych technik arteterapii.
Muzykoterapia: Pozwala na kompleksowe i wielofunkcyjne wykorzystywanie w terapii muzyki przy użyciu różnych instrumentów muzycznych, głosu wokalisty czy nagrań. Dzięki muzyce, rytmowi, zmianom tempa, pulsacji czy wyciszeniu można wyrazić swoje rozmaita emocje. Jednak aby terapia była skuteczna powinien być spełniony jeden z najważniejszych warunków, a mianowicie odpowiedni dobór przez terapeutę materiału muzycznego, jego znajomość, wcześniejsza analiza, aby mógł stanowić impuls stymulacyjny dla wyobraźni.
Sztuki wizualne, sztuki plastyczne (zwana dawniej plastykoterapią): W tym rodzaju arteterapii wykorzystuje się różne rodzaje sztuk plastycznych np. malarstwo, rzeźbę, lepienie z gliny, wycinanki, wydzieranki, tkactwo, rysunek czy grafikę. W takiej arteterapii zaletą jest to, iż nie mamy żadnych ograniczeń. To klient decyduje o wyborze materiału, ekspresji swoich stanów emocjonalnych i ich wyrażeniu. Stanowi także bezpieczny i akceptowalny sposób wyrażania swoich negatywnych emocji.
Choreoterapia: Jest to uzyskanie efektu leczniczego poprzez taniec. Każdy ruch z kreatywną inspiracją i zamiarem „sanacji” staje się choreoterapią. Można zatem stwierdzić, że spacer w formie rytmu kroków, stuków, piękna otoczenia staje się choreoterapią. Ważną rzeczą w tej metodzie jest silne połączenie psychiki z ciałem o charakterze sprzężenia zwrotnego, możliwość wyrażenia emocji, uczuć czy pragnień językiem ciała. Warto zauważyć, iż już Arystoteles twierdził, że katharsis to nie tylko oczyszczenie, ale wyładowanie emocji. Dlatego warto wspomnieć o R. Labanie, który jest prekursorem współczesnej choreografii.
Teatroterapia: Metoda ta ma na celu całościowy i wszechstronny rozwój osobowości oraz doskonalenie komunikacji interpersonalnej. Stosuje się w niej między innymi psychodramę, dramaterapię i pantomimę.
Psychodrama to improwizacja fikcyjnego wydarzenia lub sytuacji. Wykorzystuje się w niej: taniec, gest, ruch ciała, mimika, słowa, dźwięki. Psychodrama pozwala na eliminowanie uporu u dzieci, rozwija ich osobowość, kształtuje poczucie własnej wartości oraz uwalnia od lęku i skrytych
Dramoterapia dla celów terapeutycznych wykorzystuje się formy technik teatralnych, dzięki temu osoby wchodzące w rolę aktorów mogą wydobyć swoje uczucia, lęki, próbować nowych zachowań. [1]
[1] B.Łozy, A. Chmielnicka- Plaskot, Arteterapia część 1, Wyd. Difin SA, Warszawa, 2014, s. 13-41.