Zespół Szkół Nr 3

Metoda Tomatisa

stymulacja audio – psycho – lingwistyczna

metoda przeznaczona dla dzieci i młodzieży z problemami szkolnymi

dysleksją i zaburzeniami komunikacji językowej;

I. WPROWADZENIE.

Historia Metody Tomatisa.

Profesor Alfred Tomatis był francuskim otolaryngologiem, synem znanego śpiewaka operowego. W latach 40 – tych  prowadził on badania nad związkiem pomiędzy słuchem, głosem, mową i językiem.

Wykonując badania audiometryczne u pracowników fabryki amunicji stwierdził, że u wielu z nich występuje pohałasowe uszkodzenie słuchu. Uwagę Tomatisa zwrócił fakt, że osoby te często zgłaszały problem z głosem.

Ponieważ był synem znanego śpiewaka, badał również kolegów ojca i stwierdził, że u śpiewaków operowych występują podobne uszkodzenia słuchu do tych, które wykrył u robotników fabrycznych. Na podstawie wieloletnich obserwacji wykrył, że bezpośrednią przyczyną zaburzeń głosu u pracowników fabryki jak i u śpiewaków operowych był niedosłuch. Osoby z uszkodzonym słuchem nie były w stanie dobrze kontrolować swojego głosu.

Tomatis zauważył, że u śpiewaków operowych  uszkodzenie słuchu obejmowało głównie częstotliwości powyżej 2000 Hz . Wykonując w tej grupie badanie akustyczne głosu zauważył, że głos ubogi był właśnie w częstotliwości wyższe niż 2000 Hz.

Tomatis skonstruował więc urządzenie, które pozwalało na wybiórcze zwiększenie natężenia „brakujących częstotliwości” , tak aby śpiewak mógł je słyszeć podczas śpiewu. Zaobserwował, że powodowało to natychmiastową poprawę jakości głosu i równoczesne pojawienie się brakujących częstotliwości w głosie śpiewaka.

II. TRZY PRAWA TOMATISA.

Tomatis zawarł wnioski z obserwacji w trzech prawach:

I prawo

Głos zawiera jedynie te częstotliwości, które słyszy ucho.

II prawo

Modyfikacja sposobu słyszenia prowadzi do natychmiastowych zmian w głosie

III prawo

 Zastosowanie treningu słuchowego pozwalającego słyszeć brakujące częstotliwości prowadzi do trwałej modyfikacji głosu.

 Efekt zmiany jakości głosu pod wpływem zmiany sposobu słyszenia został nazwany efektem Tomatisa i oficjalnie potwierdzony przez francuską Akademię  Nauk w 1957 r. Za swoje osiągnięcia Tomatis otrzymał wiele nagród, między innymi złoty medal w Brukseli (1958) przyznawany za działalność naukową. Trening ucha doprowadził do istotnej zmiany tworzenia mowy. Początkowo więc metoda ta była przeznaczona dla śpiewaków i mówców mających problemy z głosem. Jedna z czasem Tomatis zaobserwował, że trening ucha wywierał również wpływ na inne niż głos, procesy regulacyjne. Wyodrębnił trzy zakresy, w których pod wpływem terapii dochodziło do zmian:

Ø  obszar wegetatywny

Ø  obszar sensoryczno – motoryczny

Ø  obszar emocjonalny

III. POWSTANIE I ROZWÓJ METODY TOMATISA.

 Prowadząc dalsze badania nad wzajemną  zależnością między słuchem a głosem zaobserwował, że na jakość głosu wpływają nie tylko organiczne uszkodzenia słuchu lecz również zaburzenia słuchania czyli uwagi słuchowej.

Tomatis wprowadził rozróżnienie między dwoma procesami: słyszeniem a słuchaniem.

Słyszenie procesem biernym (recepcją dźwięku) i zależy od stanu obwodowej części narządu słuchu, tzn. od komórek słuchowych w uchu wewnętrznym i nerwu słuchowego. Jeżeli narząd słuchu jest uszkodzony, możemy mieć problemy ze słyszeniem pewnych dźwięków. Najczęściej stosowanym badaniem jest wówczas badanie audiometryczne.

Słuchanie (uwaga słuchowa) jest procesem aktywnym. W uproszczeniu można powiedzieć, że jest to umiejętność świadomego odbierania bodźców dźwiękowych, wydobywania sygnałów istotnych i odrzucania nieistotnych oraz czerpania z nich informacji o otaczającym świecie. Słuchanie jest umiejętnością, która kształtuje się przez całe życie człowieka i może podlegać treningowi.

Okazuje się, że nawet osoby ze znakomitym słuchem mogą mieć problemy ze słuchaniem.

 IV. ENERGETYZUJĄCA FUNKCJA DŹWIĘKU.

Nasz narząd słuchu – ucho pozwala na komunikowanie się z otoczeniem i to, co słyszymy, wpływa na kształtowanie się naszego głosu, mowy i języka (np. dziecko niesłyszące nie jest w stanie samodzielnie nauczyć się mówić, jest odcięte od świata dźwięków i  jego komunikacja jest w ten sposób ograniczona).

Okazuje się jednak, że sposób działania narządu słuchu ma również wpływ na przyswajanie sobie umiejętności czytania, pisania, na postawę ciała, a nawet na koordynację ruchów i na stany emocjonalne.

Tomatis odkrył bowiem, że dźwięk spełnia nie tylko funkcję informacyjną, lecz również stanowi „energetyczny pokarm” dla mózgu.

Wiadomo bowiem, że mózg wymaga stymulacji sensorycznej. Doświadczenia z deprywacją wykazują, że człowiek pozbawiony wszelkich bodźców z otoczenia nie jest w stanie wytrzymać przez dłuższy czas. Mózg wymaga więc „karmienia” go bodźcami w odpowiedniej dawce i o odpowiedniej jakości, co powoduje stan podstawowego pobudzenia, przygotowującego do dalszej aktywności.

Tomatis uważał, że układ słuchowy  jest  najważniejszym dostarczycielem energii do mózgu i powoduje większą stymulację kory mózgowej niż którykolwiek z pozostałych zmysłów. Osoby z zaburzeniami uwagi słuchowej wydają się czasem puszczać informacje koło uszu – trzeba im np. kilkakrotnie powtarzać polecenia. Osoby takie często są podejrzewane
o niedosłuch, ale jeśli narząd słuchu nie jest u nich uszkodzony, często zaburzona jest uwaga słuchowa.

V. OBJAWY MOGACE SUGEROWAĆ ZABURZENIE UWAGI SŁUCHOWEJ:

Ø  zaburzenia koncentracji uwagi, nadwrażliwość na dźwięki

Ø  błędna interpretacja pytań, mylenie podobnie brzmiących słów

Ø  konieczność powtarzania poleceń, monotonny głos

Ø  ubogie słownictwo, trudności z czytaniem i pisaniem

Ø  niemuzykalność

Ø  słaba koordynacja ruchowa i słabe umiejętności sportowe

Ø  niewyraźne pismo

Ø  mylenie strony prawej i lewej

Ø  męczliwość

Ø  nadaktywność

Ø  tendencje depresyjne

Ø  nadwrażliwość emocjonalna

Ø  brak wiary w siebie

Ø  nieśmiałość

Ø  drażliwość

Ø  wycofywanie się

VI. CO TO JEST METODA TOMATISA (czyli stymulacja audio – psycho – lingwistyczna) I NA CZYM POLEGA TERAPIA TĄ METODĄ?

Profesor Tomatis opracował metodę usprawniania czynnego słuchania. Oznacza to, że u osób, u których stwierdza się zaburzenia uwagi słuchowej i lateralizacji słuchowej istnieje możliwość ich poprawienia.

W przypadku zaburzeń słuchania (zależnych w głównej mierze od procesów zachodzących w ośrodkowym układzie nerwowym) –  często nie są one spowodowane organicznymi uszkodzeniami mózgu, lecz nieprawidłowym funkcjonowaniem pewnych struktur. Stąd możliwe wytrenowanie  pewnych umiejętności poprzez trening słuchowy.

Metoda Tomatisa jest więc metodą treningu słuchowego przeprowadzonego za pomocą urządzenia zwanego elektronicznym uchem.

Terapia polega na słuchaniu odpowiednio przygotowanego materiału dźwiękowego przez specjalne słuchawki, gdzie dźwięki są podawane drogą powietrzną oraz kostną. Program stymulacji obejmuje zazwyczaj od 60 do 120 seansów przeprowadzanych w trzech sesjach.

Co to jest Metoda Tomatisa (stymulacja audio-psycho-lingwistyczna) i na czym polega terapia tą metodą?

Profesor Tomatis opracował metodę usprawniania czynnego słuchania. Oznacza to, że u osób, u których stwierdza się zaburzenia uwagi słuchowej i lateralizacji słuchowej, istnieje możliwość ich poprawienia. Terapia ta polega na słuchaniu odpowiednio przygotowanego materiału dźwiękowego przez specjalne słuchawki, gdzie dźwięki podawane są drogą powietrzną oraz kostną. Program stymulacji obejmuje zazwyczaj od 60 do 120 seansów przeprowadzanych w 3 sesjach. Jeden seans to 30-minutowy blok dźwiękowy. Dziennie odbywa się 4 do 6 seansów. Rozkład sesji ma najczęściej następujący przebieg: 1. sesja (60 seansów) kilkutygodniowa przerwa 2. sesja (30 seansów) kilkutygodniowa przerwa 3. sesja (15 – 30 seansów).

Opracowała Anita Wieloch

Skip to content